Olijfboom (Olea europaea)

Olijfbomen zijn er als struik, op stam en gesnoeidals bol. De meest geziene soort in Nederland is de olijf op stam. Deze groeit opwaarts. De Olea groeit maar langzaam, dus je moet wat geduld hebben voor een grote volle boom. Ondanks dat de olijf langzaam groeit is snoeien wel essentieel voor een gestage groei!

De olijfboom (Olea) is niet giftig. Ook de olijven van de Olea zijn niet giftig. Toch kun je de vruchten beter niet eten, sowieso het eerste jaar niet! Het kan namelijk zijn dat de olijf bij de kweker tegen ongedierte is behandeld met bestrijdingsmiddelen en dan is het niet verantwoord om van de vruchten te eten.

Ja, de olijfboom kan bloeien. Echter zal hij dit alleen doen als hij lage wintertemperaturen heeft gehad én voldoende zon heeft gekregen in het voorjaar.

De olijfboom bloeit rond eind mei, begin juni. Blijft het de zomer lang genoeg warm, dan kun je daarna ook olijven krijgen! Echter werkt ons klimaat niet altijd even goed mee, dus je moet wel wat geluk hebben.

De olijfboom houdt van zon: hoe meer zon, hoe beter! Een plek in de volle zon is dus het beste, dit geldt zowel voor een olijf binnen als buiten in de volle grond of in pot. Buiten staat hij het liefst ook beschut tegen de wind. De grondsoort is voor de Olea niet heel erg van belang, zolang deze goed waterdoorlatend is en hij genoeg voeding krijgt. De olijf houdt van koele winters. Net boven het vriespunt en tot een graad of 10 is ideaal voor de vruchtvorming. In de volle grond heb je minder goede mogelijkheden voor bescherming tegen vorst dan in een pot.

De olijfboom kan je zowel binnen als buiten neerzetten. Binnen staat de olijf dan sowieso in een pot, maar buiten is je Olea in een pot ook een goed idee. Met name jonge olijfbomen kun je beter eerst in een pot houden. Je houdt de olijf dan als kuipplant en in de winter kun je de boom dan naar binnen (in een schuur of koude kas) halen om hem te beschermen tegen strenge vorst.

Een olijfboom is matig bestand tegen vorst. Olijfbomen zijn in zekere mate dus wel winterhard, maar met name kleinere bomen of langere vorstperiodes vragen toch om extra beschermende maatregelen. Hoe dikker de stam, hoe beter je boom tegen vorst kan. Neem vooral het zekere voor het onzekere, beter teveel beschermd, dan een dode olijfboom! Dek de stam en kluit af met dik fleecedoek of jute. Een olijf in pot kun je ook tijdelijk in de schuur of garage zetten, hier moet dan wel licht binnen kunnen komen. Stook de ruimte niet warm, een temperatuur tussen 1 en 10 graden is ideaal. Een olijfboom in volle grond kun je tevens voorzien van een dikke laag stro over de kluit. Eventueel kun je over de kruin ook een doek doen of gebruik een speciale winterhoes. Deze bedekking moet nog wel lucht en licht doorlaten, gebruik dus nooit luchtdichte folie over de kruin. Noppenfolie kan wel om een pot. Haal alles weer weg zodra de vorst voorbij is en geef je boom dan gelijk wat extra water om eventuele uitdroging door de vorst weer te compenseren. Let wel goed op de bodemtemperatuur, je wil de kluit niet bevriezen!

Ja, de olijfboom is groenblijvend. In de winter behoudt de Olea zijn bladeren.

Een olijfboom kun je het beste in het voorjaar planten, dan kan de boom goed wortelen voor de koude winter eraan komt. Graaf een ruim plantgat, ongeveer 2 keer zo groot als de kluit en woel de aarde onderin goed los. Het plantgat hoeft niet veel dieper dan de hoogte van de wortelkluit, want de bovenkant daarvan wil je straks net zo hoog als de aarde. Geef de Olea veel water na het planten. Zorg ervoor dat de aarde rond de olijf niet te dicht begroeid is, want de Olea wil niet teveel concurrentie om water en voedingsstoffen. In verband met vorstbescherming is een bedekte aarde wel prettig voor de olijfboom, daarvoor kun je het beste mulch gebruiken.

De olijfboom groeit maar traag, maar als hij groter wordt kan het wel lonen om hem te verpotten. Doe dit in de lente, dan heeft de olijf daarna genoeg kracht om de wortels te herstellen. Kies een nieuwe pot van minimaal 20% groter. Met een buiten bloempot kun je zelfs 30% groter gaan. Wil je de Olea verplaatsen? Doe dit dan in het voorjaar, dan kan hij in de zomer herstellen. Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit en probeer de olijfboom zo min mogelijk te beschadigen.

De olijf is op meerdere manieren te stekken of vermeerderen. Je kunt een eenjarige twijg óf een oudere tak met jonge scheut afknippen. Zorg dat je een tak hebt van ongeveer 20-25 cm en steek deze diep in de stek- of potgrond, tot er nog maar 1 bladknop boven de aarde uitsteekt. Met genoeg warmte, licht en water zal hij al na enkele weken wortels ontwikkelen.
Een andere methode heet ‘afbuigen’ of 'afleggen'. Kies een tak van de moederplant, buig deze naar de grond en zorg dat hij daar vast blijft zitten, bijvoorbeeld onder een steen. Op deze manier zullen ook na enkele weken wortels worden ontwikkeld en kun je de nieuwe olijf losknippen van zijn moeder.
Een olijfpit planten kan ook! Leg een olijfpit in water, ongeveer een week of tot hij wortels krijgt. Daarna stop je hem in stekgrond.

Een olijf is sterk en bij goede verzorging zal hij weinig last krijgen van ziektes of plagen. Heb je last van veel bladafval, gekrulde of verkleurde bladeren? Dan is er iets mis met zijn omstandigheden, dan staat hij te donker of is hij te nat of te droog.
De olijf kan last krijgen van luizen, zoals wolluis of schildluis. Dit herken je aan witte plukken op de plant. Je kunt proberen de luizen weg te spoelen met water. Er zijn ook biologische bestrijdingsmiddelen die kunnen helpen.

Een olijf is in principe wintergroen, maar na de winter kan hij toch zijn blad verliezen. Dit is vaak vorstschade, welke bruine en afvallende bladeren veroorzaakt. Dit is op zich niet erg, je Olea kan hier gewoon van herstellen. Een kale olijfboom na de winter is juist handig voor de voorjaarsnoei, dan kun je goed zien wat je doet!

Ben je bang dat je Olea is afgestorven door de vorst? Schraap een beetje van de bast van takjes. Als de tak daaronder nog groen is, dan gaan er nieuwe bladeren komen. De olijfboom is sterk, dus geef hem vooral niet te snel op!

Begint het blad van de olijfboom te krullen en valt het van je boom af? Dan staat je olijfboom waarschijnlijk te vochtig! Geef minder water of zorg voor betere drainage. Wordt het blad geel voordat het loslaat? Dan is je olijfboom waarschijnlijk te droog! Geef in dat geval meer water.

Deel jouw olijfboom met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.