Oleander

De oleander is een wintergroene, goed vertakte struik met grijsgroen leerachtig blad, langwerpig van vorm. Je kunt een oleander ook op stam kopen, zo heb je een oleander boompje met bovenaan het stammetje een bol van blad. Ook heel bijzonder is de oleander als leiboom, die kun je voor een muur plaatsen of als smalle ‘haag’ toepassen. Als je de oleander als kuipplant houdt dan wordt de plant meestal 1,5 tot 2,5 meter hoog, in mediterrane landen zie je oleanders van wel 5 meter hoog. Een oleander groeit snel en kan 30-60 cm per jaar groeien.

Ja, de oleander is zeer giftig voor kinderen en huisdieren, wees dus altijd heel voorzichtig met deze plant. Neem bij inname direct contact op met de huisarts of de dierenarts. Het giftige melksap kan ook irritatie veroorzaken als je het op je huid krijgt. Draag daarom handschoenen bij het verpotten of snoeien.

Ja, er komen prachtige bloemen aan de oleander. De geurende bloemen zitten in losse kransen bij elkaar aan het eind van de takken. De bloemen hebben een trechtervormige basis en vijf kelkblaadjes, die sierlijk gedraaid zijn. Er zijn ook cultivars met gevulde bloemen. De bloemkleur van de oleander kan wit, roze, rood, oranje of geel zijn. Na de bloei kunnen er vruchten groeien die eruit zien als boontjes.

De oleander bloeit van het begin van juli tot eind september.

Als je oleander uitgebloeid is, kun je de verwelkte bloemtrossen met je vingers voorzichtig weghalen. Er gaan vanzelf weer nieuwe bloemknoppen open tot ver in september.

Nee, de oleander is niet helemaal winterhard, daarom kun je de oleander het best als kuipplant behandelen en vorstvrij overwinteren. De oleander kan best een nachtvorstje hebben, sommige cultivars zijn zelfs winterhard tot -10 °C. Maar om te voorkomen dat je oleander bevroren is na de winter kun je de plant toch beter naar binnen halen.

Je beschermt de oleander tegen vorst door de plant in oktober, voordat het gaat vriezen, te verplaatsen naar een lichte vorstvrije ruimte. Overwinter je oleander bij ongeveer 4-8 °C. Een oleander is beslist geen kamerplant, de warme kamer is dus niet geschikt als winterverblijf. Vanaf begin mei kan de oleander weer naar buiten, maar pas nog wel op met late nachtvorst die tot half mei kan voorkomen. Laat de plant langzaam aan de buitentemperatuur en het felle zonlicht wennen.

Het is ook mogelijk om je oleander in de winter buiten te laten op een beschutte en droge plek. Je beschermt je oleander tegen de vorst met een beschermhoes. Je loopt dan echter wel meer risico dat je oleander bevriest.

Plant de oleander in het voorjaar in een pot. Kies een ruime pot met gaten in de bodem. Gebruik voor een oleander in pot speciale grond voor mediterrane planten of kuipplantengrond. De bovenkant van de kluit moet 2-3 centimeter onder de rand van de pot komen, zo is er voldoende ruimte om water te geven. Verpot jonge planten elk jaar, oudere planten om de drie jaar verpotten. Heb je een grote oleander die toch weer in dezelfde pot gaat? Dan kun je een deel van de wortels wegsnoeien om zo ruimte te maken voor verse grond.

De oleander heeft veel water nodig om goed te kunnen groeien. Op warme zomerdagen kan het nodig zijn om je oleander in pot elke dag twee keer water te geven. Zeker in een pot kan de grond snel uitdrogen. Vergeet je dat een keer dan is het gelukkig niet erg, daar kan een oleander best wel tegen. Geef geen koude plons water maar liever lauw water, bijvoorbeeld regenwater dat goed op temperatuur is. In een warme periode mag er een schotel onder de pot staan waar steeds wat water in blijft staan. Een hoge luchtvochtigheid vindt de oleander heerlijk. In de winter heeft een oleander weinig water nodig, hij is dan in rust. Laat de potkluit ook dan niet helemaal uitdrogen.

De oleander groeit en bloeit nog beter als je hem regelmatig voeding geeft. Een oleander is een grote eter! Meng bij het oppotten of verpotten organische mestkorrels door de grond. Geef van mei tot half augustus elke twee weken voeding, dit gaat makkelijk door mest voor mediterrane planten of voeding voor terrasplanten in het water te doen. Houd daarbij altijd de aanwijzingen op de verpakking aan. Na het verpotten hoef je pas na 2-3 maanden te bemesten.   

Het snoeien van de oleander is niet beslist nodig. Een oleander kan wel prima tegen snoeien en zal weer goed uitlopen op gesnoeide takken.

Je kunt een oleander snoeien als hij te groot wordt, of aan de onderkant nogal kaal is geworden, om een mooie vorm te behouden. Je kunt een oleander ook snoeien als je de plant binnen wilt laten overwinteren, dankzij de snoeibeurt neemt de plant minder ruimte in zijn winterverblijf. Soms moet je in het voorjaar takken met bruin blad of bruine toppen terugsnoeien.

Als je oleander de gewenste maat heeft en er goed uitziet, hoef je niet te snoeien. Hoe vaak je een oleander moet snoeien hangt af van je wensen, eigenlijk alleen als hij te groot is geworden of er echt niet meer mooi uitziet.

In het voorjaar kun je de plant in februari of begin maart snoeien. Je kunt een oleander ook in de herfst snoeien als de plant binnen gaat overwinteren. Een oleander op stam kun je ook in de herfst terugsnoeien.

Je snoeit een oleander door een deel van de takken terug te snoeien tot de gewenste lengte. Knip maximaal de helft van alle de takken af vlak boven een zijscheutje of knop. De takken die je niet snoeit zullen deze zomer bloeien. Waar je knipt, loopt de plant weer uit en gaat hij zich vertakken, deze nieuwe scheutjes bloeien het volgende jaar. Let er wel op dat je niet te veel snoeit in het voorjaar, aan het eind van de takken zitten de bloemknoppen in het voorjaar al klaar en die wil je natuurlijk niet te veel weghalen. Bij een oleander op stam snoei je alleen de kroon. Snoei uitgebloeide takjes in de zomer niet weg want op dezelfde takjes komen in een volgend jaar weer bloemen. Verwelkte bloemen kun je wel voorzichtig met je vingers (met handschoen) weghalen.

De oleander snoei je met een scherpe en schone snoeischaar. Draag tijdens het snoeien altijd handschoenen om irritatie van het melksap op je huid te voorkomen.

Een oleander in pot kun je makkelijk met pot en al verplaatsen. Zet je oleander wel altijd zonnig en beschut. De struik kun je goed verplanten in een andere pot omdat bij een potplant de wortels niet beschadigd raken door het verplanten. De beste tijd om je oleander te verplanten is het voorjaar.

Een oleander is goed te vermeerderen door stekken. Knip in juni-september een stekje van 10-15 cm. Neem een gezonde jonge tak die dit jaar gegroeid is, de onderkant van het stekje moet al wat houtig zijn, de top is nog zacht. Kies een takje waar de blaadjes vrij dicht op elkaar zitten. De beste tijd om je stek te knippen is de vroege ochtend. Snij het takje met een scherp mesje schuin af, vlak onder een knop of verdikking. Bij de verdikking in de stengel gaan de worteltjes groeien. Doe de stek direct in een plastic zakje om uitdroging te voorkomen. Verwijder de onderste bladeren, laat vier blaadjes aan de top zitten. Knip de zachte top uit de stek en doop het stekje in stekpoeder. Maak een gat in een potje met potgrond en steek de oleanderstek hierin, de blaadjes moeten net boven de grond uitkomen. Geef water en doe dan een doorzichtig plastic zakje over de pot om verdamping te voorkomen. Zet de stek op een warme en lichte plek. Twee keer per week luchten door het zakje er tien minuten af te halen. De grond mag niet al te nat zijn! Na 4-6 weken zijn er hopelijk worteltjes gegroeid. Overwinter de stek vorstvrij.

Als het in de winter flink koud geweest is, kan het zijn dat je oleander is bevroren. Een oleander die in de volle grond staat kan ook bevriezen. Gooi een bevroren oleander niet te snel weg, misschien is alleen het eind van de takken bevroren. Knip in het voorjaar alle bevroren takken af, geef ruim water en zet de struik op een warme plek. Hopelijk gaat je oleander aan de onderkant opnieuw uitlopen.

Als je oleander niet in bloei komt dan kan het in de zomer te koud zijn geweest. De bloemknoppen hebben dan niet goed kunnen rijpen. In een warme zomer bloeien de oleanders het mooist. Zitten er wel veel bloemknoppen aan te takken, maar gaan ze niet open? Mogelijk heeft het dan te veel geregend waardoor de knoppen niet opengaan. Heb je te veel gesnoeid in het voorjaar dan gaat je oleander ook niet bloeien.

Als je oleander gele bladeren krijgt dan is de grond waarschijnlijk te nat. Zorg voor een goede drainage en geef minder water. Ook kan je oleander last hebben van een te lage luchtvochtigheid. Je kunt de plant in dat geval regelmatig besproeien met een plantenspuit. Misschien is je oleander toe aan verpotten en heeft hij te weinig voeding. Spintmijt kan ook een oorzaak zijn van gele bladeren. Het is normaal dat er af en toe wat oudere bladeren geel worden en afvallen.

Als je oleander bruine bladeren krijg dan is de grond waarschijnlijk te droog. In de zomer heeft de struik veel water nodig en mag de potgrond niet uitdrogen. Zie je bruine vlekken op de bladeren dan kan dit komen door een schimmel. Verwijder alle aangetaste bladeren en ontsmet je snoeigereedschap. Zet de oleander zo droog mogelijk, het liefst onder een lichtdoorlatend afdak uit de regen.

Als je oleander verdroogde bladeren krijgt dan is de grond waarschijnlijk te droog. De oleander heeft veel dorst, de potgrond mag niet uitdrogen in de zomer.

Zie je donkerbruine woekeringen op de stengels en bladeren, en verdrogen de bloemknoppen, dan kan er sprake zijn van ‘neriumkanker’, veroorzaakt door een bacterie. De ziekte is besmettelijk voor andere oleanders, dus houd de aangetaste plant apart. Nog beter is het om de plant weg te doen.

De bladeren van je oleander kunnen aangetast worden door luizen of andere beestjes. Dit gebeurt vooral tijdens het binnen overwinteren als de ruimte te warm en te droog is.  Wil je meer weten over de bestrijding van beestjes op jouw oleander? Lees dan onze blogs over trips, bladluis, spint, wolluis.

Deel jouw oleander met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.