Salie (Salvia)

De groeiwijze van salie is bij de meeste soorten mooi vertakt en naar boven gericht. De vaste planten hebben lange stengels vol donzig behaarde ovale bladeren met aan het eind de lipbloemen in een rechtop staande tros. De saliesoorten die als struikje groeien, hebben veel dunne takjes en zijn in de zomer helemaal bedekt met bloemen. Salie heeft een gemiddelde groeisnelheid, de planten groeien vooral snel in het voorjaar.

Een van de bekendste soorten salie is de echte salie (Salvia officinalis), een mediterrane plant die je vast wel kent als keukenkruid. Deze aromatische plant mag niet ontbreken in een kruidentuin. Het is ook een bekend geneeskruid, dat geeft de naam al aan: Salvia komt van het Latijnse ‘salvare’ (genezen). Vooral de vaste plant siersalie Salvia nemorosa is een onmisbare klassieke borderplant met een lange bloei. Exotische soorten, zoals het struikje Salvia microphylla uit Mexico, zijn geschikt als kuipplant of als eenjarige plant.

Er zijn veel soorten Salvia met aromatisch blad. Wrijf het blad eens tussen je vingers om van de fantastische geur te genieten!

Salvia ‘Amistad’ is een forse salie soort met grote violette bloemen aan donkere stengels. Deze salie bloeit vanaf juli tot aan de eerste nachtvorst en is wat minder winterhard dan andere salie soorten. Een favoriet!

De Salvia ‘Mysty’ heeft wat groter glanzend blad en violetblauwe bloemen in compacte aren. Deze eenjarige salie bloeit de hele zomer door en is prachtig in een pot.

Van de bossalie (Salvia nemorosa) zijn veel mooie cultivars voor in de tuin gekweekt. De Salvia nemorosa heeft violetblauwe bloemen en wordt ook siersalie genoemd. Salvia nemorosa ‘Amethyst’ is een hoge plant met lichtpaarse bloemen in lange aren. Salvia nemorosa ‘Blauhügel’) is een wat lagere cultivar en heeft violetblauwe bloemen in paarse schutblaadjes. Salvia nemorosa ‘Blaukönigin’ is een compacte cultivar met sprekend violette bloemen in wat kortere aren. Salvia nemorosa ‘Marcus’ is een wat lagere plant met violetblauwe bloemen. De roze bloemen van de ‘Rose Queen’ zitten in donkerroze schutblaadjes, deze salie heeft lange aren.

De Salvia verticillata of kranssalie heeft paarse lipbloemen, welke in kransen rond de stengels zitten.

De Salvia uliginosa is een hoge vaste plant met hemelsblauwe bloemen, hij bloeit van juli tot in oktober. Mooi voor achterin de border.

Ja, salie bloeit prachtig. Er komen sierlijk gevormde lipbloemen aan salie, ze zitten in lange opstaande aren of aan vertakte stengels. Soms zijn ze omgeven door gekleurde schutbladen, zo ziet je salie er nog kleurrijker uit. Alle bloemkleuren komen voor, van wit en geel tot felrood en paars tot zuiver blauw.

Salvia krijgt bloemen in juni en is uitgebloeid in augustus, sommige soorten bloeien door tot ver in het najaar.

Als salie is uitgebloeid, kun je de bloemstengels afknippen. Zo stimuleer je de plant om weer nieuwe bloemen te maken. Staat jouw salie in een pot? Geef de plant dan na het knippen mest voor terrasplanten.

Je kunt de echte salie (Salvia officinalis) makkelijk zelf aan de lucht drogen. Pluk de salie blaadjes het liefst ’s morgens vroeg, vlak voor de bloei in mei. Later kan ook, maar dan zit er iets minder smaak aan de blaadjes. Knip enkele stengels met bladeren af. Als het blad vies is, kun je het eerst wassen. Maak het daarna wel goed droog, bijvoorbeeld in een slacentrifuge of tussen keukenpapier. Hang bosjes blad op hun kop te drogen op een warme, droge en liefst donkere plek. Misschien is er plek bij de cv-ketel op zolder? Na ongeveer twee tot drie weken zijn de blaadjes droog, ze moeten dan knisperig aanvoelen en makkelijk verkruimelen tussen je vingers. Leg de droge blaadjes voor een half uur in de oven bij 70 °C, hierdoor dood je mogelijke insecten die je over het hoofd hebt gezien. Bewaar de droge blaadjes in een goed afgesloten blikje of bewaardoos. Je kunt ze ongeveer een jaar bewaren. Gebruik salie in de keuken of voor thee altijd zeer matig vanwege de sterke etherische olie in deze plant.

Ja, de meeste soorten salie zijn winterhard. Maar er zijn ook minder winterharde soorten salie, zoals Salvia ‘Amistad’ en Salvia microphylla ‘Hot Lips’. Plant deze salie soorten in droge grond op een beschutte plek. Bescherm de wortels in de winter met een dikke mulchlaag, houd ze over als kuipplant en zet ze tijdens de winter in de schuur of garage, of kweek deze soorten eenjarig.

De echte salie (Salvia officinalis) en de Mexicaanse salie (Salvia microphylla ‘Hot Lips’) zijn groenblijvend in de winter. De andere salie soorten zijn niet wintergroen.

De vaste plant salie soorten kun je het hele jaar door planten mits het niet vriest. Het voorjaar of het najaar is wel de beste tijd om salie te planten. Plant de minder winterharde salie soorten zoals Salvia ‘Hot Lips’ in het voorjaar, zo krijgen ze een goede start. De bovenkant van de wortelkluit moet gelijk komen met het grondniveau. De plantafstand is 30-40 cm.

Salie heeft niet veel water nodig. Heb je de salie net geplant? Geef dan wel water zodat de plant goed aan kan slaan. Is het lang warm en droog dan lust jouw salie ook wel een slokje water. Groeit de salie in een pot zorg er dan voor dat het water goed uit de pot kan lopen, want aan natte voeten heeft de salie een hekel. Geef elk voorjaar compost en een beetje kalk, de Salvia zal dan nog beter groeien en bloeien. Voor een goede lange bloei is het aan te raden direct na de eerste bloei bij te mesten met snel werkende mest, zoals mest voor terrasplanten.

Door salie na de eerste bloei terug te knippen, verschijnen er vaak opnieuw bloemen. De wintergroene soorten salie knip je in het voorjaar terug om zo het lelijke blad te verwijderen, door het snoeien zal er snel weer nieuw jong blad gaan groeien en blijft de plant bovendien mooi compact.

Salie moet je elk jaar snoeien, vaak is 1 x per jaar genoeg, na de eerste bloei, maar bij de doorbloeiende soorten kan een tweede keer snoeien nodig zijn. Knip de echte salie (Salvia officinalis) half april terug.

Je snoeit salie door de takjes korter te maken, knip hierbij altijd vlak boven een zijtakje, een blad of een jong scheutje. Knip uitgebloeide stengels vlak boven een jonge scheut af.

Je snoeit salie met een scherpe snoeischaar.

Salie is goed te verplaatsen of verplanten. De beste tijd hiervoor is het voorjaar (maart-april) of het najaar (september-oktober). Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit, schud de aarde voorzichtig een beetje van de kluit af en graaf de wortelkluit op de nieuwe plek weer in. De bovenkant van de kluit moet gelijk komen met het grondniveau. Als jouw salieplant veel blad heeft, kun je het best ongeveer de helft van het blad afknippen. Geef ruim water om de plant op zijn nieuwe plek een goede start te geven.

Vermeerder de vaste salie planten door delen, stekken of zaaien.

Delen gaat goed bij de bossalie (Salvia nemorosa), kranssalie (Salvia verticillata ‘Purple Rain’) en Salvia uliginosa. Graaf de wortelkluit op en deel deze met de hand of met een scherpe spade in kleinere stukken. Plant deze stukken opnieuw, maar nu wat verder uit elkaar. Zo maak je zelf gratis nieuwe planten! De beste tijd voor het delen van de salie plant is in het voorjaar of het najaar.

De salie soorten met houtige takjes kun je goed stekken, dit gaat zeker prima met de Mexicaanse salie (Salvia microphylla) en de echte salie (Salvia officinalis). Knip een top uit de plant van 10 tot 15 centimeter lang er verwijder de onderste blaadjes. Doop de steel in stekpoeder en zet het stekje in een potje met stekgrond. Geef het stekje een klein beetje water en dek af met een plastic zakje, zo verdampt er niet teveel vocht. De beste tijd om stekjes van salie te maken is van juli tot september.

Alle soorten salie kun je in het vroege voorjaar zaaien. Zaai de salie in februari-maart binnen in een (kweek)bakje of potje.

Deel jouw salie met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.