Plataan snoeien en verzorgen

De plataan komt van origine uit Noord-Amerika en het zuiden van Europa zoals Griekenland en de Balkan. Ongeveer 300 jaar voor de jaartelling wordt de plataan al beschreven in het Oud-Grieks.

Tegenwoordig kennen wij de plataan van de mooie pleinen kris-kras door de landen rond de Middellandse Zee, zoals Frankrijk en Italië. Maar ook in Nederland en België gedijt de plataan erg goed waardoor we deze boom steeds vaker zien.

Er zijn enkele soorten platanen die niet veel van elkaar verschillen. De meeste bekende is de Platanus x acerifolia. Deze komt bij ons in Nederland het meeste voor. Het blad lijkt op een Acer (esdoorn) waar hij zijn naam te danken heeft. Het blad is handvormig met vijf punten. De verschillende soorten verschillen in bladvorm door diepe of ondiepe inhammen van het blad.

Ook de katjes (de bloemen tot zaadbeginselen) kunnen bij iedere soort iets verschillen, van kegelvormig tot rond. De meest voorkomende (Platanus x acerifolia) heeft een zuiverronde vruchtbollen die lang blijven hangen tot na de winter, waarna ze uit elkaar vallen in het voorjaar.

Bij het nieuw aanplanten van de plataan is het goed en veel watergeven van de boom écht nodig. Door de grote bladeren van de plataan verdampt er namelijk veel vocht. Als de boom eenmaal goed staat en groeit heeft de plataan weinig tot geen verzorging meer nodig. Bij nieuw aangeplante bomen kan zo nu en dan wat voeding geen kwaad, al is het niet noodzakelijk.

Een plataan staat bekend om het loslaten van schors. Ga de schors er zelf niet af halen. Dit is namelijk een natuurlijk proces van de plataan waardoor er schade kan ontstaan aan de stam wanneer je het er zelf vanaf haalt.

Overheden, vastgoedeigenaren en boomliefhebbers planten massaal de plataan aan door zijn goede eigenschappen. Platanen hebben weinig last van ziekten en plagen maar er zijn wel enkele dingen waar je op kunt letten.

Deze ziekte zorgt voor het verschrompelen van jonge bladeren aan de uiteinden van takken. Het komt door een schimmel die tussen de nerven van het blad tot uiting komt. Deze breiden zich uit over het blad waarna het uit zal vallen.

Je kunt de aantasting van de schimmel tegen gaan door de boom in het vroege voorjaar te behandelen met een beschermingsmiddel. Ook het zorgvuldig weghalen van de gevallen bladeren in de herfst kan helpen. De schimmel overwintert op afgevallen bladeren waarna het zich verspreid over de nieuwe uitlopers in het voorjaar door de wind of door vogels.

Een andere oplossing is het wegknippen van de aangetaste bladeren. Zorg ervoor dat je de bladeren gelijk verwijdert om verdere aantasting van andere (gezonde) bladeren te voorkomen. Na het wegknippen van de aangetaste bladeren moet je wel de snoeischaar reinigingen om besmetting te voorkomen.

Dit is een schimmel die takken van ongeveer 30 jaar aantast. Van onderaf is de aantasting niet goed te zien omdat de aantasting aan de bovenkant van de tak begint. De schimmel zorgt ervoor dat een wat zwakkere tak nog sneller achteruit gaat waar na de tak door de zwaarte ineens volledig kan afbreken. Controleer de oudere bomen daarom 1 keer in de 4 jaar. Je kunt deze schimmel het beste bestrijden door de aangetaste tak te verwijderen.

Platanen gaan in de winterperiode in ruststand. Dit is daarom de ideale tijd om de plataan te snoeien. De wintersnoei kun je van oktober tot maart uitvoeren. Snoei de boom niet met vorst, dat geldt voor bijna alle boomsoorten.

Bij de wintersnoei van de kandelaar-, lei- en dakvorm van de plataan snoei je de takken terug tot 1 tot maximaal 2 knoppen. Soms kan een tak helemaal glad terugsnoeien ook een optie zijn. De boom moet dan wel veel moeite doen om uit te lopen, waardoor het uitlopen van deze takken wel later opgang komt.

In de zomer mag je bijvoorbeeld bij de lei- en dakvorm van de plataan wat vormsnoei toepassen. Doorhangende takken, bij leibomen kan de boom te dik worden: dat soort takken kunnen gesnoeid worden. Snoei deze takken niet helemaal terug, zorg er voor dat er 2 á 3 knoppen behouden blijven.

Pas bij het snoeien op het “stof” wat onderop de bladeren zit. Dit kan irriteren op je huid en in de ogen.

De plataan komt in verschillende vormen voor en deze bepaalt de snoei.

Platanen kun je op twee momenten in het jaar snoeien. En daar horen ook voor beide snoeibeurten net even andere gereedschappen bij.

De wintersnoei is voor het wat grovere snoeiwerk. De takken zullen dikker zijn door de explosieve groei van een plataan. Deze takken kun je het beste snoeien met een takkenschaar of met een scherpe handzaag. Beiden moeten scherp zijn voor een goede snede zodat de boom daar snel overheen zal groeien en om ziekten te voorkomen.

De zomersnoei is voor het snoeien van de wat fijnere takken. Hierbij kun je prima de snoeischaar gebruiken. Ook hiervoor geldt dat de schaar scherp moet zijn.