Levensboom (Thuja)

De Thuja heeft in de 16^e eeuw de naam levensboom gekregen, van de ontdekkingsreiziger Jacques Cartier, die samen met zijn bemanning een strenge winter overleefde door een afkooksel van de bladeren van Thuja occidentalis te drinken. Zo voorkwamen ze de ziekte ‘scheurbuik’. Jacques Cartier noemde de boom ‘arbor vitae’ (levensboom).

Je ziet de levensboom ook veel als symbool, dit heilige symbool is al eeuwen oud en wordt gebruik in verschillende culturen. Het gaat dan om de afbeelding van een mooi vertakte boom met daaronder de wortels, het geheel meestal in een cirkel getekend. Deze levensboom staat symbool voor het leven en wordt daarom een levensboom genoemd. De afbeelding staat voor groei, vruchtbaarheid, kracht, spiritualiteit en onsterfelijkheid. De tekening van de levensboom is geliefd als tattoo, ketting, hanger, wanddecoratie en schilderij. Het symbool voor de levensboom heeft niet direct iets te maken met de Thuja levensboom. Maar de altijd groene takken van een Thuja staan natuurlijk ook symbool voor het leven!

De levensboom is een dicht vertakte conifeer die kan uitgroeien tot een grote boom met een piramidale kroon. Meestal wordt de levensboom gebruikt als haagplant. Deze conifeer heeft schubvormige blaadjes die er wel een beetje uitzien als naalden, maar beslist niet prikken. De levensboom wordt daarom ook wel een schubconifeer genoemd. Als je de zachte, gladde blaadjes aanraakt, verspreiden ze een sterke geur. De schors van de levensboom is roodbruin van kleur. De levensboom groeit in de hoogte gemiddeld 30-40 cm per jaar. Als je een nieuwe haag begint met wat grotere haagplanten dan heb je vrij snel een mooie dichte haag. Een haag van Thuja kan op den duur makkelijk 5 meter hoog worden en 1,5 meter breed. Lager en smaller is natuurlijk ook mogelijk door regelmatig snoeien. De levensboom wordt ook gekweekt op stam. De levensboom kan als boom 15-20 meter hoog worden.

De Thuja occidentalis 'Golden Brabant' valt op door de geelgroene bladeren, deze gele conifeer is ook heel geschikt als haagplant.

Ja, de levensboom is giftig voor mensen en dieren. Voor vee kan het eten van Thuja zeer giftig zijn. Neem bij inname voor de zekerheid contact op met de huisarts of de dierenarts. Het sap uit de schubben kan ook irritatie veroorzaken als je het op je huid krijgt. Draag daarom handschoenen en lange mouwen bij het snoeien.

Ja, de levensboom is zeer winterhard.

Ja, de levensboom is groenblijvend in de winter, het is een wintergroene conifeer.

De levensboom kun je het best planten in de periode oktober-juni. Ga niet planten als het vriest, de levensboom kan dan niet goed aanslaan. Graaf een ruim plantgat dat twee keer zo breed is als de kluit en net zo diep als de hoogte van de kluit. Verbeter de uitgegraven grond met bemeste tuinaarde of bladaarde. Dompel de kluit met pot en al in een emmer water. De bovenkant van de wortelkluit moet gelijk komen met het grondniveau. Vul het plantgat met de uitgegraven aarde, druk goed aan en geef ruim water. De plantafstand van een vrij groeiende levensboom is gelijk aan de breedte van een volwassen boom (3-4,5 meter).

Als je een haag van de levensboom gaat planten dan is het handig om eerst een touwtje te spannen, zodat je haag mooi recht wordt. Graaf een gleuf van de diepte van de wortelkluit, minimaal 40 centimeter breed. Maak de grond goed los en verbeter de grond met aanplantgrond, zo geef je de Thujahaag een goede start. Zet de levensboom planten in de gleuf, de bovenkant van de wortelkluit moet gelijk komen met het grondniveau. Van een wat kleinere maat heb je drie struikjes per meter nodig en van een grote maat twee stuks per meter. Vul aan met de verbeterde grond en druk de aarde aan met je voet. Maak een walletje van aarde aan weerszijden van de haag en geef ruim water. Het water blijft nu goed in de gleuf staan en zakt naar de wortels. Dek af met een mulchlaag van compost. Blijf enkele weken na het planten regelmatig water geven.

Je kunt een levensboom struik kopen in pot en met een kluit. Soms zijn er in de periode oktober-mei ook struikjes met blote wortels verkrijgbaar.

De levensboom heeft voldoende water nodig om goed te kunnen groeien. In warme en droge perioden is het nodig om de levensboom extra water te geven. Geef je haag ook in het voorjaar extra water, zo krijgt hij een goede start van het groeiseizoen. Is de grond al behoorlijk vochtig? Dan hoef je geen extra water te geven.

De levensboom kun je bemesten door in het voorjaar speciale coniferenmest te strooien. Dit is vooral belangrijk voor een haag van de Thuja, die moet natuurlijk wel goed groeien omdat de coniferenhaag regelmatig gesnoeid wordt. Jaarlijks een laagje compost (mulchlaag) op de wortels van je Thujahaag wordt ook op prijs gesteld, strooi dit in de winterperiode.

De levensboom hoeft niet beslist gesnoeid te worden, als boom groeit de Thuja vanzelf al in een mooie vorm. Maar als haagplant moet de levensboom regelmatig gesnoeid worden om een strakke vorm te behouden. Door de levensboom te snoeien wordt de haag bovendien niet te hoog of te breed.

De levensboom snoei je twee keer per jaar. Snoei je Thuja haag de eerste keer eind mei/begin juni, in ieder geval voor de langste dag (21 juni). De tweede keer snoei je de haag van de levensboom in september. Vaak is dan maar een lichte snoeibeurt nodig. Kies een bewolkte, niet te warme dag uit om je Thuja heg te snoeien.

Je snoeit de levensboom door de jonge scheuten aan de buitenkant van de haag ongeveer 10 cm terug te knippen. Maar let op: snoei de levensboom niet terug tot op de kale takken, je loopt dan de kans dat zo’n tak niet meer uitloopt. Sterk terugsnoeien wordt niet goed verdragen door de Thuja, regelmatig in vorm blijven knippen is dus belangrijk.

De levensboom snoei je met een heggenschaar. Dit kan een handschaar zijn of een elektrische heggenschaar. Het is aan te raden je snoeigereedschap regelmatig te ontsmetten, om hiermee de verspreiding van ziekten te voorkomen.

De levensboom is goed te verplaatsen of verplanten. Alleen als een Thuja al lang op dezelfde plek staat, kun je struik of haag beter niet meer verplanten. De beste tijd is het najaar (augustus-oktober), eind maart/begin april kan ook. Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit, beschadig hierbij zo weinig mogelijk wortels. Graaf de wortelkluit op de nieuwe plek weer in. De bovenkant van de kluit moet gelijk komen met het grondniveau. Snoei de struik licht terug. Geef ruim water om de plant op zijn nieuwe plek een goede start te geven. 

Ja, de levensboom kun je stekken. Knip in de late zomer/vroege herfst een stekje van 10-15 cm. Neem een gezonde jonge tak die dit jaar gegroeid is, de onderkant van het stekje moet al wat houtig zijn, de top is nog zacht. De beste tijd om je stek te knippen is de vroege ochtend. Snij het takje met een scherp mesje schuin af, vlak onder een knop of verdikking. Bij de verdikking in de stengel gaan de worteltjes groeien. Doe de stek direct in een plastic zakje om uitdroging te voorkomen. Verwijder de onderste bladeren, laat een plukje schubben aan de top zitten. Doop het stekje in stekpoeder, maak een gat in een potje met potgrond en steek de stek hierin. De blaadjes moeten net boven de grond uitkomen. Geef water en doe dan een doorzichtig plastic zakje over de pot om verdamping te voorkomen. Zet de stek op een warme en lichte plek. Twee keer per week luchten door het zakje er tien minuten af te halen. Na enkele weken zijn er hopelijk worteltjes gegroeid.

De Kabatina thujae schimmel kan een levensboom aantasten, je ziet dan bruine takjes aan de struik komen. Vaak worden de schubben eerst geel en dan bruin. Ook zie je kleine zwarte puntjes op de schubben. Er zijn ook andere schimmels die een Thuja kunnen aantasten. Knip bruine delen weg en verwijder ze helemaal uit de tuin. Wil je de schimmel bestrijden dan is het aan te raden hiervoor een hovenier in te schakelen. Deze schimmels kunnen vooral vat krijgen op struiken die niet zo goed groeien en hierdoor verzwakt zijn. Zorg daarom altijd voor goede groeiomstandigheden voor je Thuja.

Als je Thuja bruin wordt dan kan dat komen door een schimmel of door wortelrot. Door schimmels worden de bladeren aangetast. In grond die te nat is, gaan de wortels van je levensboom rotten. De plant kan dan onvoldoende voedingsstoffen en water opnemen, hierdoor worden de schubben bruin. Zorg altijd voor grond die goed kan afwateren om wortelrot te voorkomen. Als de grond echt heel droog is, dan kan je Thuja ook verdrogen en daarom bruin worden. Als de hele haag al voor een groot deel bruin is, dan is je Thuja haag meestal niet meer te redden.

Deel jouw levensboom met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.