Clematis (bosrank)

De clematis is een heester of vaste plant, de meeste soorten hebben een klimmende groeiwijze en zijn dus klimplanten. De jonge takken slingeren zich om alles heen om houvast te vinden, de stengeltoppen werken als ranken. Zo kan de Clematis tegen een pergola, hek of schutting omhoog groeien. Maar je kunt de Clematis ook over de grond laten kruipen als bodembedekker. Er zijn ook Clematis-soorten die niet of nauwelijks klimmen en kleine varianten voor in een pot. Deze klimmen niet maar groeien compact.

De groeisnelheid van Clematis wisselt nogal per soort. De dwerg-soorten groeien langzaam, ongeveer 30 cm per jaar. Maar de meeste soorten voor de tuin groeien heel snel, vaak wel 1,5 meter per jaar of meer. Clematis vitalba is de snelste groeier. Het eerste jaar na planten groeit een Clematis meestal nog niet zo snel, hij moet eerst aan zijn nieuwe plek wennen.

Je kunt kiezen uit de kleinbloemige Clematis, grootbloemige Clematis en er zijn zelfs wintergroene soorten. Er bestaan veel verschillende bloemvormen, van verfijnde hangende klokjes tot dik gevulde bloemen van wel 20 cm in doorsnede.

Clematis vitalba is een zeer sterke groeier die inheems is in de Benelux. De kleine stervormige witte bloemen worden gevolgd door zilverige zaadpluizen. Laat bloeiend en een echte boomklimmer. Deze wilde bosrank kan woekeren.

• Hoogte: tot 8 meter
• Bloeitijd: juli-augustus

Ja, de Clematis is giftig voor mensen en dieren. Neem voor de zekerheid contact op met de huisarts of de dierenarts als er sprake is van inname. Het sap van de bosrank kan ook irritatie veroorzaken als je het op je huid krijgt. Draag daarom handschoenen als je met je bosrank aan de slag gaat.

Ja, er komen prachtige bloemen aan de Clematis. Ze hebben vier tot acht kelkbladen en kunnen stervormig of klokvormig zijn. In de nazomer verschijnen de pluizige vruchten die wel wat op (baard)haar lijken. Daarom heeft de bosrank in het Engels de grappige naam ‘Old Man’s Beard’.

Er is nagenoeg elke maand van het jaar wel een Clematis die bloeit. De meeste soorten bloeien in de periode april-september.

Als je Clematis is uitgebloeid kun je de uitgebloeide bloemen afknippen. Bij vroegbloeiende soorten met grote bloemen knip je na de bloei de uitgebloeide takken terug tot vlak boven een knop die direct onder de bloem zit, er gaan dan vaak snel nieuwe bloemen open. Bij laatbloeiende soorten kun je de uitgebloeide bloemen echter beter laten zitten, omdat er dan mooi zaadpluis kan gaan groeien.

Ja, de Clematis is goed winterhard.

Er zijn bladverliezende soorten en groenblijvende soorten van de Clematis, dit wisselt dus per soort. Clematis armandii en alle rassen van deze soort, zoals de Clematis armandii 'Apple Blossom', zijn wintergroen.

Het voorjaar is een goede tijd om een Clematis te planten. Planten die gekweekt zijn in een pot kun je het hele jaar door in de grond zetten, maar liever niet in de winter of bij (komende) vorst. Graaf een ruim gat dat 2 x zo breed is als de kluit en minstens 10 cm dieper dan de hoogte van de kluit. Verbeter de grond met compost. Houd minimaal 30-40 cm afstand tot een muur. Plant de wortelkluit ongeveer 10 cm dieper dan het grondniveau, knip de plant nu terug tot 30 cm boven de grond. Voor één vierkante meter is 1 Clematis voldoende want deze klimmer kan wel 2-3 meter breed worden. Bij een schutting kun je 2-3 planten per strekkende meter aanhouden.

De Clematis heeft steun nodig van een klimrek of draden. Bind jonge scheuten vast met zacht touw, zo help je ze omhoog te klimmen. Je kunt de Clematis ook in een struik laten klimmen. Combineer de Clematis bijvoorbeeld met een klimroos, een prachtige combinatie! Aan een gladde muur of schutting kan een Clematis zich niet vasthouden.

Een bosrank heeft vrij veel water nodig, geef daarom in droge perioden extra water zodat de grond niet uitdroogt. Strooi jaarlijks in februari een mulchlaag van bladaarde of compost en geef van maart tot en met juli maandelijks mest voor klimplanten.

Je moet de Clematis snoeien als de plant te groot wordt, om te zorgen dat je plant jong blijft en voor de mooiste bloei.

Voorjaarsbloeiende Clematissen bloeien op oud hout (hout dat vorig jaar is gegroeid). Direct na de bloei kun je deze licht terugsnoeien. Verwijder dode en zwakke twijgen. Om de twee jaar kun je enkele oude takken onderaan helemaal wegnemen om te verjongen. (Vroeg)zomerbloeiende Clematis soorten bloeien op zowel oud als nieuw hout (hout dat dit jaar is gegroeid). Snoei in het voorjaar, vòòr de groei, alleen dode en zwakke twijgen. ’s Zomers knip je uitgebloeide takken terug tot vlak boven een knop die direct onder de bloem zit. Bij laatbloeiende Clematissen knip je elk voorjaar vòòr de groei (in februari-maart), alle scheuten van vorig jaar terug tot op zo'n 30 cm boven de grond. Knip vlak boven een dikke knop.

Knip een nieuwe Clematis in het voorjaar tot 30 cm boven de grond terug om een goede vertakking te stimuleren. Dit geldt voor alle Clematis soorten! De Clematis snoei je met een scherpe en schone snoeischaar.

Lees meer over het snoeien van de Clematis in onze blog: Clematis snoeien.

Een Clematis is goed te verplaatsen of verplanten. Alleen als je Clematis al lang op dezelfde plek staat, kun je de plant beter laten staan. De beste tijd om je Clematis te verplanten is het voorjaar (maart-april). Graaf de wortelkluit zo ruim mogelijk uit, schud de aarde er voorzichtig af en graaf de wortelkluit op de nieuwe plek weer in. Zet de Clematis op dezelfde diepte als op de vorige plek, of iets dieper. Knip de Clematis nu terug tot op 30-60 cm vanaf de grond en geef ruim water. Een Clematis is niet zo dol op verplanten en het kan wel een jaar duren voor de plant weer goed gaat groeien.

Vooral grootbloemige Clematis kan in de zomer last krijgen van de verwelkingsziekte. Het blad gaat slap hangen en wordt dan bruin, je Clematis kan zelfs helemaal afsterven. Deze ziekte komt door een schimmel. Een zieke Clematis kun je kort afsnoeien en een middel tegen schimmels gebruiken. Vaak is ook de grond besmet, plant daar dus niet een nieuwe Clematis. Te droge grond kan de oorzaak zijn van de verwelkingsziekte. De kleinbloemige Clematis en C. viticella zijn minder gevoelig voor deze aandoening.

Als je Clematis bruine bladeren krijgt dan kan de grond te droog zijn. Bruine bladeren bij de bosrank kunnen ook wijzen op de verwelkingsziekte.

Deel jouw Clematis met #intratuin en zie hem hier terug! Lees meer.