Maak van je tuin een vlindertuin

Wil je meer vlinders in je tuin? Dat begint met de juiste planten. Vlinders leven van nectar en stuifmeel, een zoete stof die in bloemen zit. Het is belangrijk dat er van het voorjaar tot en met het najaar bloemen bloeien in de tuin. Kies dus voor planten die van vroege voorjaar tot late najaar nectar geven, het liefst verschillende soorten. Zo houd je rekening met vlinders in zowel het voorjaar als het najaar!

Zorg voor een gevarieerd aanbod aan inheemse bloemen in je tuin. Inheemse bloemen zijn soorten die oorspronkelijk in Nederland voorkomen en die andere dieren en planten ondersteunen. Ze zijn goed aangepast aan het lokale klimaat en groeien daardoor uitstekend in de tuin. Voorbeelden zijn wilde marjolein en de beemdkroon.

Let er bij de keuze van bloemen op dat de nectar goed bereikbaar is voor vlinders. Ze houden van open, enkelvoudige bloemen en raken gefrustreerd door drukke dubbelgevulde exemplaren. Koop het liefst biologische zaden en planten, die niet behandeld zijn met voor insecten schadelijke bestrijdingsmiddelen. Keurmerken zoals EU-biologisch, EKO en Demeter garanderen dat ze gifvrij zijn.

In een vlindervriendelijke tuin moeten allereerst voedselplanten voor rupsen zijn, ook wel 'waardplanten' genoemd. Rupsen zijn enorm kieskeurig, ze lusten vaak maar een paar soorten planten. Klaver, koolsoorten en grote brandnetel zijn een paar voorbeelden.

Sommige waardplanten zijn ook voor vlinders zelf interessant als nectarbron. Denk aan pinksterbloem, klimop en koninginnenkruid. Grote brandnetel is een waardplant voor maar liefst vijf vlindersoorten, waaronder atalanta en dagpauwoog. Het loont dus om deze 'ongewenste' planten niet te verwijderen uit je tuin.

Vlinders hebben warmte van de zon nodig om te vliegen en zoeken daarom de zonnigste plekjes in de tuin op. Plant vlinderlokplanten in de zon en zorg voor beschutte, zonnige plekjes waar ze rustig kunnen opwarmen. Een gevarieerde tuin met planten van verschillende hoogtes helpt vlinders zich beter te oriënteren en biedt een combinatie van voedsel en beschutting. Breng dus variatie aan in de hoogte van de beplanting, zodat de tuin een aantrekkelijk leefgebied wordt voor vlinders.

Elke vlindersoort overwintert op zijn eigen manier, maar ze hebben allemaal beschutting nodig. In een kale, schoon geharkte tuin zijn ze niet beschermd tegen regen of kou. Laat uitgebloeide planten staan en ruim niet te netjes op. Ook andere insecten kunnen dan een goede schuilplaats vinden.

Stapeltjes bladeren, takken en stenen bieden vlinders en andere insecten een veilige plek om te schuilen en te overwinteren. Ook een composthoop is geliefd bij vele insectensoorten. Laat in het najaar de bladeren en zaadstengels staan, zodat de vlinders en andere nuttige tuinbewoners veilig de winter door kunnen komen.

Voor vlinders zijn er speciale vlinderskasten te koop die hen een beschutte schuilplek bieden. Zorg ook voor een waterplekje in de vorm van een natuurlijke vijver of een ondiepe schaal met wat stenen erin, zodat vlinders veilig kunnen drinken.

Help vlinders door er veel meer in je buurt te verwelkomen. Dat kan met planten waaruit de vlinders nectar kunnen drinken en met waardplanten waarop ze hun eieren kunnen afzetten. Uit deze eieren groeien rupsen die zich verpoppen en dan weer vlinders worden. Wij hebben een aantal vlinderplanten voor je op een rijtje gezet:

1. Wilde marjolein (Origanum vulgare)

2. Beemdkroon (Knautia arvensis)

3. Grote kattenstaart (Lythrum salicaria)

4. Duizendblad (Achillea millefolium)

5. Klimop (Hedera helix)

Vlinders hebben van het vroege voorjaar tot de late herfst voldoende bloemen nodig in de buurt van hun leefgebied. Plant of zaai dus bloemen die in verschillende maanden bloeien, zo creëer je een 'vlinderboog'. Voorbeelden van vroege bloeiers zijn winterakoniet en longkruid. In de zomer doen onder andere margriet, muskuskaasjeskruid en grasklokje het goed. Hemelsleutel en zomerheide bloeien van juni tot oktober en bieden vlinders een belangrijke bron van nectar. Klimop bloeit tot in de herfst, waardoor het vlinders helpt bij hun energiebehoefte in de nazomer.

Gebruik in je tuin geen spuitbussen, korrels, lokdozen, vlooienbanden of vliegenvangers waar voor insecten schadelijke stoffen inzitten. Hierdoor sterven veel vlinders en andere nuttige beestjes. Bovendien stapelt het gif zich op in de voedselketen. Bestrijdingsmiddelen met neonicotinoïden zijn extra gevaarlijk. Tuinier het liefst helemaal gifvrij en kies voor biologische alternatieven om plagen tegen te gaan.

Maai (een deel van) je gazon minder vaak, zodat er tussen het gras bloemen kunnen bloeien. Een grasmat met hoger gras en bloemen zorgt voor voedsel en beschutting voor rupsen en vlinders. Ook bermen en parken kunnen bijdragen aan vlindervriendelijk beheer door gefaseerd te maaien en bloemen te laten staan. Sommige gemeenten delen

zakjes met wilde bloemenzaad uit om in tuinen te zaaien. Informeer eens naar de mogelijkheden!

Met de juiste planten, nestel- en schuilplekken en gifvrij tuinieren maak je van jouw tuin een waar vlinderwalhalla. Zo geniet jij straks volop van al het fladderende schoon!

Heb je groene vingers gekregen? Ga dan aan de slag met onze praktische tips. Zaai inheemse bloemenzaden, plant waardplanten als de grote brandnetel en laat eens wat bladeren en stengels staan in het najaar. Met deze kleine aanpassingen maak je jouw tuin al een stuk vlindervriendelijker.

Bron: Milieu Centraal.